Aby w nietypowy sposób uczcić rocznicę Chrztu Polski stworzono makietę baptysterium w Ostrowie Lednickim. To właśnie tam, najprawdopodobniej, Mieszko I przyjął chrzest. Makieta powstała w oparciu o skany 3D ruin wykonane przez firmę SCANNING3D. Projektanci posiłkowali się też informacjami ze źródeł historycznych. Następnie firma Fucco Design wydrukowała w technologii druku 3D makietę baptysterium i palatium w skali 1:40. Przedsięwzięcie składało się z kilku etapów i wymagało konsultacji historycznych.

Ostrów Lednicki jest wyspą położoną na jeziorze Lednica. We wczesnym średniowieczu znajdował się tutaj jeden z najważniejszych ośrodków grodowych pierwszych władców kształtującego się państwa polskiego – Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Mieszka II. Do dziś na wyspie zachowały się m.in. architektoniczne relikty przeszłości, świadczące o ważnej roli tego miejsca w procesie powstawania państwa. Szczególne miejsce wśród nich zajmują pozostałości rezydencji pałacowej, zbudowanej w drugiej połowie X wieku przez księcia Mieszka I.

Trwała ruina budynku pałacowego i przylegającej do niego kaplicy należą do najstarszego budownictwa kamiennego w Polsce. Pałac na planie prostokąta jest podzielony na kilka pomieszczeń. Największa i najważniejsza była sala królewska. Od wschodu do pałacu przylega związana z nim kaplica. Zbudowano ją na planie krzyża greckiego z czterema filarami. Elementem, który świadczy o jej niezwykłości są dwa zagłębienia, półkrzyżowe w rzucie. Najprawdopodobniej były to chrzcielnice.

Baptysterium 03

Pierwszy model bazował na rysunkach technicznych z 1993 r. pochodzących z opracowania zespołu:  Żurowska, Rodzińska-Chorąży, Biedroń, Łastowiecki, Węcławowicz, Wrzesiński – FAZA I: Baptysterium i Pałac Biskupi. Jeśli było to możliwe, rysunki były nakładane na ortofotomapy. Model został przeskalowany do  prawdopodobnej wielkości makiety. Dzięki temu każdy z elementów ma przynajmniej 1 mm grubości.

Baptysterium 02

Kolejnym etapem było mozolne wprowadzanie poprawek – korygowano niektóre założenia i oceniano wyniki. Konstrukcja budynku nie była skomplikowana, jednak aby  osiągnąć ostateczny efekt wykonano wiele próbnych prototypów, głównie samego baptysterium. Zalecenia były bardzo precyzyjne, np. kąt nachylenia dachów, kształt arkady i absyd czy też sprecyzowane wymiary belek. Inne kwestie wymagały z kolei eksperymentowania, np. ustalenie położenia tronu, tak aby król mógł widzieć bez przeszkód ołtarz.

Następnie przy pomocy zdjęć gruzów ustalono obrys zewnętrzny zabudowań i w oparciu o niego nałożono wygenerowane modele kamieni. Ustalenie położenia kamieni na makiecie było miejscami problematyczne, ponieważ rzeczywisty budynek nie znajdował się na idealnie płaskim/poziomym terenie.

Ostatnia faza prac polegała na podzieleniu modelu na kilka części. Umiejscowienie cięć podał klient. Zleceniobiorca musiał zadbać, by wszystko do siebie pasowało i aby poszczególne poziomy makiety nie mogły przesuwać się względem siebie. W przypadku dolnej warstwy makiety oraz warstwy znajdującej się nad nią, trzeba było dodatkowo zadbać o wytrzymałość niektórych elementów. Cięcie warstw przebiega względem poziomu kamieni, a ten był przecież nieregularny. Z tego względu niektóre fragmenty makiety byłyby postrzępione, a przez to słabe i cienkie. Istniało ryzyko,  że po wydrukowaniu, z biegiem czasu mogłyby się wygiąć lub nawet złamać. Wszystkie części modelu w postaci plików .stl zostały przekazane dalej do Fucco Design.

IMG_9350

Drukowanie elementów (licząc tylko te udane wersje) zajęło 352 godziny i pochłonęło 9 szpul ABSu w dwóch kolorach: jasnym szarym na samo baptysterium oraz ciemnym szarym na dachy. Drukarki 3D, które wykorzystano to dwa MakerBoty 2X, Ultimaker Original, Ultimaker Original+ oraz drukarka koncepcyjna eXXtrudo. Całość składa się z 5 części: obecne ruiny (najniższy poziom), dopełnienie pierwszego poziomu – parteru, pierwsze piętro, drugie piętro i dachy. Makieta jest rozkładana i każde piętro można zdjąć i zobaczyć jak baptysterium wyglądało wewnątrz – od schodów po baseny chrzcielne. Każde piętro składa się z 20-40 elementów. Istotną rolę miał tutaj rónież FabLab Leszno, który przez przeszło 4 tygodnie zajmował się postprodukcją, obróbką oraz klejeniem makiety.

Baptysterium 01

Firma SCANNING3D nie tylko zeskanowała w 3D bezcenny zabytek, ale wspólnie z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, pod kierownictwem naukowym dr. hab. Zygmunta Kalinowskiego, zaprojektowała model 3D w najbardziej prawdopodobnym kształcie. Nie ma bowiem całkowitej pewności jak ten obiekt wyglądał w pełnej swojej okazałości, gdyż nie istnieją dowody świadczące o jednym, konkretnym założeniu architektonicznym.

Paulina Winczewska
Germanistka, pasjonatka nawet najdziwniejszych i najtrudniejszych języków obcych oraz podróży i eksperymentów kulinarnych. Tłumaczka, która nie boi się nowych technologii i gadżetów. Wolny czas spędza zazwyczaj na pływalni.

    10 Comments

    1. jedna rzez mnie osobiście ciekawi. Skoro model był drukowany z ABS to jakoś nie widzę na zdjęciach efektu „banana”, a przy takich gabarytach na bank się pojawił, nawet przy cieciu. Ale rozumiem że na zdjęciach jest już model podrasowany;)
      Tak czy siak miło się ogląda:)

    2. Adamie oczywiście obróbka wydrukowanych kawałków zajęła olbrzymią część pracy nad projektem i to dzięki chłopakom z FabLabuLeszno udało się ją złożyć tak, aby podwinięć nie było

      1. Ok, dzięki za rozwianie moich wątpliwości. Już myślałem że jest jakiś ABS który się nie podwija a ja nic o tym nie wiem 🙂
        Z drugiej strony czy nie lepiej byłoby rozważyć alternatywny materiał który nie wymagałby takiej obróbki. Przynajmniej problem „prostowania” elementów by odpadł.

        1. Tutaj mieliśmy odgórnie narzucony materiał – także zmiana odpadała. Możliwe, że makieta będzie jeszcze malowana/obrabiana/cokolwiek, stąd wybór padł na ABS jako materiał „najbardziej przyjazny” do tego typu czynności

    3. Ja się tak zapytam dlaczego drukowano ten model przecież laser czy cnc wykonał by go w 3 godziny…

      1. Bo nie mielibyśmy wtedy o czym napisać

        1. no nie pomyślałem o tym ale raczej nie była to głowna przyczyna….

      2. To już pytanie do zleceniodawcy – niestety na to pytanie nie odpowiem 😉

    4. Baptysterium wygląda, owszem. Ale ten „pałac”, jak dwupoziomowa stajnia lub koszary.

      1. Projekt na podstawie skanu i konsultacji był u nas zdaje się już od września czy pazdziernika – od tego czasu az do stycznia trwaly prace nad jak najwierniejsza rekonstrukcja calego budynku – efekt wydrukowalismy. Czy tak wygladal palac w rzeczywistosci? Tego nie wiem, ale podobno to najbardziej aktualna i mozliwa wersja, jaka obecnie istnieje

    Comments are closed.

    You may also like

    More in Projekty 3D