XTC-3D

W połowie listopada opublikowałem dość niepozorny artykuł o nowym materiale wykończeniowym do wydruków 3D – XTC-3D, który nieoczekiwanie stał się jednym z hitów miesiąca. Podczas targów 3D Show Printer & Scanner w Warszawie poznaliśmy Piotra Fusa z łódzkiej firmy evoxel, który akurat rozpoczął sprzedaż tego materiału w Polsce i udostępnił nam jedno z pierwszych opakowań do testów. Od tamtej pory minął miesiąc, a my przeprowadziliśmy szereg prób i testów związanych z tym specyfikiem. Czym jest XTC-3D, co jest w nim tak niezwykłego oraz czy jest wart swojej ceny – o tym wszystkim dowiecie się z poniższej recenzji…

XTC-3D to materiał służący do wygładzania i wykańczania powierzchni wydrukowanych modeli. Składa się z dwóch komponentów: żywicy i utwardzacza, które należy zmieszać ze sobą w odpowiednich proporcjach. Nakłada się go pędzlem a po zastygnięciu, nadaje on wydrukowi połysk charakterystyczny dla ABS potraktowanego acetonem. W odróżnieniu od acetonu, nie zmienia on struktury materiału (aceton powoduje, że ABS się kurczy) tylko pokrywa go powłoką, którą można w bardzo łatwy sposób szlifować. Występuje w kilku wariantach kolorystycznych i może być dodatkowo koloryzowany barwnikiem. My używaliśmy wersji standardowej – przezroczystej. Materiał nie jest tani – kosztuje 129,15 PLN za opakowanie, ale jest dość wydajny. Pokryliśmy nim ok. 10 wydruków zużywając niecałą połowę opakowania.

1. Rozpoczęcie pracy

Opakowanie XTC-3D składa się z dwóch butelek z materiałem, pojemnika, dwóch patyczków do mieszania oraz instrukcji użytkowania i karty produktu (w języku angielskim). Większy pojemnik – oznaczony literą A zawiera żywicę, a mniejszy – oznaczony literą B zawiera utwardzacz. Materiały miesza się w proporcji 2:1 (2 dla żywicy – 1 dla utwardzacza). Instrukcja ostrzega przed tym, aby nie mieszać dużej ilości materiału ze sobą, ponieważ w trakcie procesu wiązania może wytworzyć się wysoka temperatura. My nie doświadczyliśmy tego, ponieważ nigdy nie przekroczyliśmy wartości minimalnych (o tym dlaczego – poniżej…). Niestety zestaw nie zawiera pędzla – trzeba się w niego wcześniej zaopatrzyć i to najlepiej w kilka sztuk. Jeżeli nie mamy pod ręką rozpuszczalników, pędzel będzie jednorazowego użytku.

Żywica jest dość gęsta, ale wylewa się z butelki bez problemu. Utwardzacz jest z kolei bardzo płynny. Jak przystało na żywicę ma ona bardzo charakterystyczny, „chemiczny” zapach. Praca z XTC-3D powinna być przeprowadzana w odpowiednio wentylowanym pomieszczeniu, ponieważ o ile w trakcie pracy zapach w żadnym stopniu nie przeszkadza, o tyle w trakcie schnięcia nie jest niczym przyjemnym – a z pewnością zdrowym dla organizmu. XTC-3D to nie jest typowy materiał modelarski, z którego będziemy korzystać sobie do woli w domu, przy biurku stojącym obok łóżka.

Zanim rozpoczniemy pracę z materiałem, warto być dobrze przygotowanym do pracy. XTC-3D po zmieszaniu ma bardzo krótką żywotność, dlatego po zmieszaniu komponentów najlepiej od razy rozpocząć pokrywanie modelu żywicą. Trzeba też zwrócić uwagę na takie niuanse jak umocowanie modelu lub trzymanie go w trakcie malowania – materiał schnie minimum dwie godziny, dlatego w grę nie wchodzi przytrzymanie go za fragment, który przed chwilą pokryliśmy żywicą. Choć wydaje się to oczywiste, należy mieć to od początku na uwadze – w innym przypadku czeka nas malowanie modelu na raty (czasem jest to nieuniknione).

Kolejna sprawa do rękawiczki i jakieś robocze podłoże jednorazowego użytku (wystarczy gazeta lub dowolny papier). Żywica jest bardzo lepka i jeśli ubrudzimy ręce (a ubrudzimy na pewno) trudno jest nią potem usunąć. Żywica nie jest szkodliwa dla skóry (przynajmniej dla mojej), jednakże kontakt z tego typu materiałami powinien być ograniczony do minimum. Dobrze jest również umieścić wydruk na jakimś podłożu, które będzie można przenieść w wydzielone miejsce do schnięcia. Jak wspominałem, w trakcie zastygania żywicy zapach staje się bardzo intensywny i nie polecam jakiejkolwiek pracy przez 2-3 godziny obok schnącego modelu.

Gdy jesteśmy już przygotowani do pracy, nalewamy żywicę i utwardzacz do pojemnika we właściwych proporcjach, a następnie mieszamy je przez 2-3 minuty za pomocą patyczka. Gdy materiał nabierze jednolitego, białawego koloru możemy przystąpić do malowania.

2. Praca z XTC-3D

Pokrywanie modelu XTC-3D musi być szybkie i sprawne – czas operacyjny to ok. 5-10 minut, gdzie pierwsza wartość jest rzeczywista, a druga podana przez producenta na ulotce informacyjnej. Najdłuższy okres czasu jaki udało mi się osiągnąć to ok. 8 minut – po tym czasie materiał gęstniał na tyle, że nie dawało się go już rozprowadzić po modelu. Dlatego też dawkowanie go w ilościach minimalnych (0,5 ml żywicy i 0,25 ml utwardzacza) jest najbardziej optymalne, gdyż akurat udaje się wykorzystać całą otrzymaną „dawkę„. Powyższe czasy dotyczą korzystania z materiału nanoszonego z pojemnika do mieszania. Producent podaje, że można go wydłużyć przelewając materiał do płaskiego pojemnika, ale szczerze mówiąc nie sprawdzaliśmy tego?

XTC-3D rozprowadza się po modelu w bardzo łatwy sposób i przypomina to zwykłe malowanie. Jest na tyle rozrzedzony, że nie ma problemu z równomiernym nakładaniem go na model i na tyle gęsty, że nie spływa w trakcie malowania (w trakcie schnięcia już trochę tak – ale tylko z fragmentów ustawionych pod wysokim kątem do podłoża, na poziomie 75-90º).

Po zakończonej pracy odstawiamy model do wyschnięcia. W temperaturze pokojowej trwa to ok. 2-3 godzin, zimą w garażu przy temperaturze na poziomie kilku stopni powyżej zera, żywica będzie schnąć nawet cały dzień. Jeśli chodzi o pojemnik to pozostawiamy go również do wyschnięcia. Zaschnięta żywica łątwo odchodzi ze ścianek gdy trochę je ponaginamy. Problem jest z pędzlem – można go wrzucić do pojemnika z rozpuszczalnikiem, ale jest to w gruncie rzeczy półśrodek, gdyż żywica nigdy nie zejdzie do końca. Jeżeli pozostawimy pędzel do wyschnięcia, będzie nadawał się już do wyrzucenia. Dlatego warto korzystać raczej z tanich rozwiązań gdyż żywotność pędzli przy pracy z XTC-3D jest bardzo ograniczona.

Praktycznie zaraz po wyschnięciu model nadaje się do dalszej obróbki. XTC-3D świetnie się szlifuje, nie ma również żadnych problemów z malowaniem. Oczywiście szlifowanie czy malowanie nie jest niezbędne – model możemy po prostu pozostawić pokryty samą żywicą, będzie posiadał wtedy smukłą i błyszczącą powierzchnię.

3. Jakość wydruków po pokryciu ich XTC-3D

XTC-3D testowaliśmy na wydrukach wykonanych z następujących materiałów: ABS, PLA, woodFill i t-glase. Producent zapewnia, że materiał sprawdza się również na wydrukach wykonanych z żywicy, proszku gipsowego czy polimerów spiekanych proszkowo i… nie widzę powodu aby mu nie wierzyć. Specyfika materiału jest taka, że można nim pokryć praktycznie każdą powierzchnię.

Po wyschnięciu model uzyskuje błyszczącą powierzchnię, która wygląda jak ABS po kąpieli w oparach acetonu. Różnica polega na tym, że model nie traci swoich właściwości fizycznych (nie kurczy się), traci jednak na rozdzielczości (czy też szczegółowości). Żywica wypełnia wszystkie wgłębienia lub ubytki modelu i to jak bardzo będą one widoczne jest uzależnione od grubości warstwy jaką nanieśliśmy na model. Generalnie wszystko widać dokładnie tak samo jak przed pomalowaniem (żywica jest transparentna), jednakże ostatecznie model nabiera swoistej wizualnej obłości i gładkości. Koniec końców wszystko zależy od modelu jaki będziemy pokrywać – jeżeli będzie bardzo szczegółowy sporo straci na ostrości, jeśli składający się z dużych jednorodnych powierzchni, efekt końcowy będzie fantastyczny. Lepiej również wykorzystywać go do ciemniejszych modeli – na jasnych lub jaskrawych wydrukach nie uzyska się tak dobrego efektu wizualnego.

Szlifowanie modelu nie przysparza najmniejszych problemów – wydruk staje się idealnie gładki i można go z powodzeniem pomalować.

4. Podsumowanie

XTC-3D to materiał dla profesjonalistów lub osób, które będą dokładnie wiedziały do czego go wykorzystać. Świetnie nadaje się do wygładzania powierzchni i uzupełniania ubytków w wydrukach. Choć tradycyjna szpachla jest bez wątpienia tańsza, XTC-3D jest dużo prostsze w użyciu. Można również wykorzystywać je w uszlachetnianiu wydruków – jeżeli mamy odpowiedni model, pomalowanie go żywicą może wynieść go na zupełnie nowy poziom jakościowy. No i najważniejsze – modele malowane XTC-3D są idealnie gładkie. Jeżeli mamy klientów, którzy przywiązują do tego wagę – jeśli otrzymają model wykończony tym materiałem nie będą chcieli otrzymywać już cokolwiek innego.

Kwestię ceny materiału pozostawiam otwartą… Abstrahując od tego, iż dostaliśmy całe opakowanie za darmo, gdybym miał je teraz zakupić, zdecydowanie uczyniłbym to. Z drugiej jednak strony wiele osób potraktuje ten materiał wyłącznie jako dość drogą ciekawostkę – nie każdy ma po prostu potrzebę uszlachetniania wydruków w taki sposób. Moim zdaniem jest to jednak coś, co może w usługach „robić różnicę„.