Poprzedni rok był niezwykle obfity w wydarzenia jeśli chodzi o Polską branżę druku 3D. Na rynku pojawiło się wiele nowych firm, zajmujących się produkcją bądź dystrybucją drukarek 3D, filamentów, czy akcesoriów. Rynek staje się coraz bardziej nasycony, a ilość nowych konstrukcji zaczyna powoli być przytłaczająca, jeśli wziąć pod uwagę bieżące możliwości zakupowe rodzimych konsumentów. Aby wyróżnić się z tłumu potrzebna jest albo wyjątkowo dobra konstrukcja urządzenia, albo świetny pomysł marketingowy – a najlepiej połączyć obydwie rzeczy w całość. Firma PARAMID3D pojawiła się na scenie rodzimej branży druku 3D w połowie zeszłego roku, prezentując Fabrilo – dużą drukarkę 3D o dość ciekawym designie. Postanowiłem spytać Małgorzatę Wójcik – Generalnego Managera firmy, o zalety ich urządzenia oraz ewentualne przewagi nad konkurencją. Jest to o tyle ciekawe, że firmę tworzy zespół bardzo doświadczonych specjalistów i managerów, mających za sobą lata pracy w dużych, międzynarodowych korporacjach.
Fabrilo posiada duży obszar roboczy na poziomie 28 x 20 x 25 cm i zamkniętą komorę roboczą. Drukuje z większości materiałów dostępnych na rynku. Jest oparta o oprogramowanie open-source. Nie jest urządzeniem tanim – kosztuje blisko 10 tysięcy PLN netto.
Paweł Ślusarczyk: Proszę opowiedzieć kilka słów nt. Państwa Firmy: kiedy powstała, czym się zajmuje i skąd pomysł na tego typu działalność? Powstaliście w 1996 roku, ale drukiem 3D zajmujecie się chyba od niedawna?
Małgorzata Wójcik: Myśl o drukarce drukującej drinki pojawiła się pewnego wakacyjnego wieczoru 2013 roku. Niedługo potem złożyliśmy pierwszego RepRapa i tak rozpoczęła się przygoda z drukarkami 3D. W kwietniu 2014 do naszego teamu – Małgorzata i Tomasz Wójcik (inżynierowie mechaniki precyzyjnej) – dołączył Andrzej Klimiuk (inżynier elektronik) i Dominik Urban (programista, webmaster). W tak uzupełnionym składzie zaprezentowaliśmy prototyp maszyny drukującej 3D na październikowych targach INNO-TECH w Kielcach.
PŚ: Na stronie internetowej informujecie Państwo, że zdobywaliście doświadczenie w IBM i HP – czy mógłbym prosić o rozwinięcie?
MW: Zanim postanowiliśmy zająć się produkcją drukarek 3D na poważnie, każdy z nas zdobywał doświadczenie w różnych firmach. Chociaż losy Andrzeja Klimiuka i Tomasza Wójcika przez dłuższą chwilę połączyła firma Hewlett-Packard, to jednak odpowiadali za inne obszary działalności spółki. Andrzej spędził 27 lat w HP zaczynając od inżyniera serwisu elektronicznego sprzętu pomiarowego, przez serwis systemów operacyjnych oraz oprogramowanie, by na koniec zarządzać zespołami technicznymi. Tomek prowadził duże krajowe i międzynarodowe projekty informatyczne zarówno w HP jak również w IBM.
Umiejętność zarządzania projektami i ryzykiem, jak również sprzedażą i marketingiem jest niezbędna we współcześnie powstających spółkach, dlatego nasz zespół doskonale się uzupełnia. Każdy jest fachowcem w swojej dziedzinie. Ja wnoszę do naszej działalności wiedzę i doświadczenie z zarządzania spółkami oraz z zarządzania obszarem sprzedaży i marketingu. Dzięki temu korzystamy z benchmarkingu takich spółek jak Dom Prasowy, Avon, eGazety, e-Kiosk czy RUCH. Pierwszym krokiem w kierunku sukcesu było docenienie naszego logotypu przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego i rekomendacja do konkursu Dobry Wzór 2014 w dziedzinie grafiki użytkowej i opakowania. Logo PARAMID 3D wystąpiło obok takich znanych marek jak m.in. Piątnica, Wedel, Fortuna, Bakalland czy Dermika. Mamy nadzieję, że kolejnym sukcesem okaże się drukarka Fabrilo, która już jako prototyp zaskakiwała doskonałą jakością wydruków.
PŚ: Posiadacie w ofercie Fabrilo, świadczycie również usługi druku 3D. Co w tej chwili absorbuje Was bardziej i na co chcecie położyć nacisk w przyszłości?
MW: W branży druku 3D chcemy być rozpoznawalni jako producent drukarek 3D uzupełniając lukę między drukarkami profesjonalnymi, a hobbystycznymi. Owszem, świadczymy również usługę druku na zamówienie, ale jest to pochodna naszego biznesu. Jesteśmy przekonani, że dla organizacji posiadających własne zespoły projektowe duże korzyści niesie za sobą szybkie prototypowanie, które pozwala zmniejszyć lub ograniczyć ryzyko związane z projektami. Możliwość wydrukowania prototypu na drukarce 3D ma też duże znaczenie w programach badawczo-rozwojowych, znacząco skracając harmonogramy rozwoju produktu. Jako producent Rotatora i Magic Pen – urządzeń dla optometrystów, sami doświadczamy korzyści z posiadania drukarki 3D. Dzięki niej kilkunastokrotnie skróciliśmy proces wprowadzenia produktów na rynek oraz zaoszczędziliśmy kilkadziesiąt tysięcy złotych na testowaniu rozwiązania.
PŚ: Proszę opisać Fabrilo? Jakie są jej cechy, jakie przewagi nad innymi urządzeniami na rynku?
MW: Fabrilo G12 jest wielomateriałową maszyną drukującą 3D służąca do szybkiego prototypowania w technologii FDM. Zastosowano w niej sztywną aluminiową konstrukcję, która nie przenosi drgań, zwiększając dokładność wydruku i umożliwiając pracę z wyższymi prędkościami. Dzięki oddzielnym przestrzeniom – roboczej i serwisowej zawierającej elektronikę, napędy, trzy rolki filamentów – zadbano o uporządkowanie i higienę pracy. Zamknięta komora drukowania znacznie ogranicza wpływ warunków zewnętrznych na jakość wydruku, co ma wpływ na wydruki z materiałów o dużym skurczu np. ABS czy poliwęglan. Dzięki ergonomicznej obudowie, nad którą pracowało studio projektowe wzornictwa przemysłowego, zapewniono dobrą widoczność i dostęp do drukowanego przedmiotu. Uchylne dwupłaszczyznowe drzwi pozwalają na otworzenie komory w przypadku pracy z materiałami typu PLA czy guma. Bardzo dobry dostęp do wydrukowanego elementu zapewnia również magnetycznie mocowany stół wyposażony w szybkozłącze pozwalające na łatwy montaż i demontaż. Duża przestrzeń robocza pozwala na wydrukowanie elementów o wymiarach 285 x 200 x 250 mm. Przy zastosowaniu ogólnodostępnych filamentów dokładność wydruków wynosi do 0,025 mm.
Duży wyświetlacz graficzny zapewnia czytelną prezentację parametrów wydruku, a czytnik kart SD oraz przycisk nawigujący umożliwiają sterowanie pracą drukarki bez konieczności podłączania komputera. W standardzie drukarka Fabrilo G12 zawiera oprogramowanie, elektronikę i konstrukcję przystosowaną do pracy z trzema głowicami.
W drukarce Fabrilo wprowadzono dużo udogodnień usprawniających i poprawiających komfort pracy. Wszędzie tam, gdzie jako użytkownicy natrafiliśmy na uciążliwości, zostały wprowadzone nowatorskie rozwiązania, takie jak dźwignia sprzęgła ekstrudera z blokadą, znacząco ułatwiająca zmianę filamentu, czy pokrętło mocowania rurki Bowdena ułatwiające montaż i demontaż w przypadku konieczności serwisowania głowicy.
Dzięki naszej inwencji twórczej, pasji, zdobytej wiedzy i doświadczeniu oraz braku ograniczeń korporacyjnych, udaje nam się rozwiązywać te problemy szybko, skutecznie i w sposób innowacyjny.
PŚ: Fabrilo kosztuje ok. 9750 PLN netto – to dość dużo jak na ceny pozostałych urządzeń tej klasy na rynku. W czym Wasza drukarka 3D jest lepsza od np. Zortraxa M200, skoro jest od niego o blisko 3 tysiące netto droższa?
MW: W dużym uogólnieniu możemy przyjąć, że na koszt drukarki mają wpływ dwa czynniki: dobrej jakości materiały oraz koncepcja konstrukcji. Oba elementy przekładają się na korzyści jakie otrzymuje użytkownik. W pierwszym przypadku sztywna konstrukcja z aluminiowych profili konstrukcyjnych oraz wałki prowadzące o większej średnicy – mają wpływ na jakość i dokładność drukowanych przedmiotów oraz na trwałość urządzenia. Większy obszar roboczy daje możliwość nie tylko drukowania większych elementów, ale również większej ilości mniejszych elementów w czasie jednego procesu druku. Przy drukowaniu z ogólnodostępnych tworzyw sztucznych grubość drukowanej warstwy najczęściej zawiera się w granicach od 0,8 do 0,25 mm. Tak naprawdę drukarka Fabrilo bez problemu może osiągnąć znacznie mniejszą grubość, na razie ogranicznikiem jest sam materiał drukujący, konkretnie – jego właściwości. Jesteśmy przekonani, że w najbliższym czasie pojawi się na rynku filament o adhezji pozwalającej osiągać grubość warstwy, którą w tej chwili osiąga się w technologii np. Polyjet.
W drugim przypadku – założenia koncepcyjne konstrukcji Fabrilo zakładają łatwe zwiększenie wymiarów przestrzeni roboczej drukarki w dowolnym wymiarze bez konieczności zmian konstrukcyjnych maszyny. Mówiąc w dużym skrócie możemy osiągnąć dowolny wymiar według potrzeb klienta – oczywiście wszystko w granicach rozsądku. Jeżeli dołożymy do tego dużą, wymienną platformę pokrytą rożnymi materiałami np.: stół szklany, stół z aluminium, stół grzejny dla PLA czy stół z drewna dla Nylonu otrzymujemy super-maszynę dla konstruktorów realizujących różnorodne projekty. Konstrukcja Fabrilo jest przemyślanym projektem, który z definicji zakłada możliwość rozbudowy o nowe elementy i nowocześniejsze rozwiązania.
W oprogramowaniu Fabrilo zawarta jest unikatowa procedura do korekty nierówności stołu dzięki której pierwsza warstwa wydruku lepiej się przykleja. W czasie wydruku położenie głowicy w pionie podąża za kształtem stołu. Procedura ta umożliwia również wykonanie pomiarów kształtu stołu w 25 punktach przy różnych temperaturach grzania i wywoływanie zapisanych ustawień z pamięci drukarki 3D. Fabrilo zawiera wiele udogodnień software’owych dostępnych zarówno z poziomu wyświetlacza, jak i dedykowanych instrukcji Gcode.
Drukarka nie wymaga stosowania dedykowanego filamentu, jednakże zaleca się korzystanie z materiałów znanych producentów i dystrybutorów takich jak: Noviplast, Barrus, Igus, Taulman 3D. Dodatkowo PARAMID 3D prowadzi własne testy filamentów. Zebrane dane są bezpłatnie udostępniane klientom w formie katalogu preferowanych ustawień.
PŚ: Fabrilo jest oparte o open-source`owe oprogramowanie. A dokładnie…?
MW: Do komunikacji i obsługi drukarki z komputera służy oprogramowanie Repetier Host razem ze sllicerem Slic3r. Oprogramowanie dedykowane czy open-source`owe, każde z nich ma swoje zalety i wady. Przetestowaliśmy kilka rozwiązań (Cura, ReplicatorG) i wybraliśmy to, które według nas posiada najbardziej przyjazny interfejs użytkownika. Osoba, która używała wcześniej innego oprogramowania może opanować działanie Repetier Host w mniej niż godzinę. Osoba, która nigdy nie miała styczności z takim oprogramowaniem jest w stanie nauczyć się go w kilka dni.
PŚ: Z jakiej elektroniki korzystacie? Z jakiego firmware`u?
MW: Wybraliśmy płytkę Rumba ponieważ od początku zakładaliśmy rozbudowę drukarki do trzech głowic. Obecny model posiada jedną głowicę, ale będzie mógł być rozbudowany o kolejne dwie. Równolegle pracujemy nad kolejnym modelem Fabrilo – trzygłowicowym. Marlin to firmware, który zastosowaliśmy, i w którym dokonujemy istotnych modyfikacji.
PŚ: Drukarka 3D w rzeczywistości – przynajmniej w tej wersji, jaka została zaprezentowana po raz pierwszy w Kielcach na Inno-Tech, różni się trochę od jej renderów i wizualizacji na stronie internetowej. Czy to już koniec prac?
MW: Na targach INNO-TECH przedstawiliśmy prototyp, który został obudowany na potrzeby październikowego wydarzenia. Planujemy, iż premiera drukarki Fabrilo G12 odbędzie się na „Pokazie zastosowań druku 3D” w dniach 24-26 kwietnia br. w Muzeum Techniki i Przemysłu w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki.
PŚ: Do kogo kierujecie ofertę swoich maszyn?
MW: Drukarka Fabrilo jest przeznaczona dla rynku biznesowego. Porównując rynkowe ceny usługi wydruków, zakup naszej maszyny zwraca się po około ośmiu – zleconych na zewnątrz – usługach wydruku. Zazwyczaj konstruktorzy nanoszą kilka poprawek co powoduje, iż dany element należy wydrukować dwa, trzy razy zanim osiągnie się docelowy przedmiot. Dla firm posiadających własne biura projektowe zakup drukarki Fabrilo to dobra inwestycja.
PŚ: Kiedy trafią do otwartej sprzedaży?
MW: Już teraz możemy przekazać, że pierwsze egzemplarze zostały sprzedane. W tej chwili okres oczekiwania na drukarkę wynosi ok. 30 dni. Planujemy, iż do seryjnej sprzedaży trafią w trzecim kwartale br.
PŚ: Kolejne polskie firmy podpisują umowy dystrybucyjne z dużymi sieciami (ABC Data, Komputronik, RTV EURO AGD etc.). Czy widzicie w przyszłości swoje drukarki 3D w sklepach wielkopowierzchniowych? Czy może ich charakter i grupa docelowa odbiorców jest zupełnie inna?
MW: Model Fabrilo G12 jest drukarką otwartą-modułową to znaczy, że przewidziane są dalsze rozszerzenia i uzupełnienia jej funkcjonalności, które wymagają specjalistycznego doradztwa i wiedzy. Wychodząc naprzeciw entuzjastom druku 3D, za 3-4 miesiące wprowadzimy do sprzedaży drukarkę Zyxper, która będzie dostępna w dwóch wariantach, jako zestaw DIY, oraz złożona niskobudżetowa drukarka 3D. Sądzimy, że Zyxper z pewnością znalazłby swoich odbiorców w sklepach wielkopowierzchniowych i z pewnością zaspokoi oczekiwania osób rozpoczynających swoją przygodę z drukiem 3D.
PŚ: Proszę opowiedzieć trochę o usługach druku 3D, które świadczycie? Z jakich maszyn i technologii korzystacie? Czy jest to sam druk 3D, czy kompleksowa oferta wraz z biurem projektowym?
Posiadamy własne biuro projektowe oraz kadrę inżynierów świadczącą usługi projektowe. Klienci zgłaszają się do nas z pomysłami na produkt – wtedy wspólnie pracujemy na finalną wersją. Wykonujemy projekt, prototyp, przeprowadzamy niezbędne testy, wprowadzamy poprawki zanim urządzenie trafi do sprzedaży. Posiadamy nieduży park maszynowy, w tym własnej konstrukcji frezarka CNC, oraz sprawdzonych dostawców innych usług, dlatego podejmujemy się wykonania dzieła wymagającego połączenia tradycyjnych technologii np.: frezowania, toczenia z drukiem 3D.
Obsługujemy również klientów, którzy przesyłają nam gotowe pliki do wydruku. Czasami pliki wymagają drobnych korekt przed wydrukiem, wtedy w zależności od życzenia klienta służymy wsparciem technicznym lub merytorycznym. Ostatnio wydrukowaliśmy prototyp z dziedziny bioinżynierii – niestety, więcej nie możemy o nim opowiedzieć, ale jak widać technologia FDM znajduje swoje zastosowanie nawet w inżynierii biomedycznej.
PŚ: Dziękuję za rozmowę.
MW: Dziękuję.
